Để phòng bệnh ung thư tuyến tiền liệt, các chuyên gia khuyên nam giới nên có lối sống lành mạnh, ăn ít thịt. Bên cạnh đó, cần tăng cường ý thức tầm soát định kỳ để phát hiện bệnh và điều trị sớm.

Tuyến tiền liệt là một tuyến quan trọng của hệ niệu sinh dục nam giới, không thành đôi, có hình trụ, hình dáng bên ngoài giống như hạt dẻ, nặng khoảng 20g, nằm ở dưới cổ bàng quang, bao quanh phần tuyến tiền liệt niệu đạo.

Tuyến tiền liệt chia làm 5 thùy: Thùy trước, thùy giữa, thùy sau và thùy hai bên. Khi thùy giữa tăng trưởng làm cho niêm mạc bàng quang phía sau cửa ra của niệu đạo lồi lên, từ đó chèn ép cửa ra của niệu đạo, rất dễ gây nên việc đi tiểu khó khăn.

Nguyên nhân gây ung thư tuyến tiền liệt còn chưa được biết rõ nhưng qua một số bằng chứng về dịch tễ học người ta thấy ung thư tiền liệt tuyến có liên quan tới chế độ ăn và gen. Nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt tăng lên cùng với hàm lượng chất béo trong chế độ ăn. Người có cha hoặc anh em ruột mắc ung thư tuyến tiền liệt có nguy cơ mắc bệnh này cao gấp 2 – 4 lần so với người thường. Bệnh hay gặp ở người sau 50 tuổi. Theo khuyến cáo của Hiệp hội phòng chống UT Hoa Kỳ, để sàng lọc, phát hiện sớm ung thư tuyến tiền liệt nên tiến hành thăm khám trực tràng bằng tay hàng năm kết hợp với định lượng PSA ở đàn ông 50 tuổi trở lên.

Ở giai đoạn sớm: Các triệu chứng biểu hiện sự xâm lấn hoặc chèn ép gây cản trở đường dẫn nước tiểu từ bàng quang ra ngoài như tiểu khó, tiểu nhiều lần, tiểu không hết nước tiểu, tiểu ban đêm, đôi khi bí đái và đái máu.

Giai đoạn lan tràn tại chỗ: Bí đái là triệu chứng thường gặp nhất, có thể kèm theo các triệu chứng khác như đái máu, nhiễm trùng tiết niệu thứ phát, u xâm lấn rộng gây chèn ép trực tràng hoặc cương đau dương vật.

Giai đoạn muộn: Ngoài các triệu chứng tại chỗ, các triệu chứng di căn có thể biểu hiện rầm rộ hoặc âm thầm qua các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh nhờ gợi ý của tăng chất chỉ điểm u PSA. Di căn xương (đau xương, gãy xương bệnh lý…); các hội chứng về thần kinh do u di căn đốt sống gây chèn ép tủy sống (yếu liệt hai chi dưới, liệt nửa người…); muộn hơn có thể gặp di căn não, phổi, gan, dạ dày, tuyến thượng thận, ống tiêu húa; hội chứng thiếu máu, đông máu nội mạch rải rác.

Trong hầu hết trường hợp, ung thư tuyến tiền liệt không biểu hiện triệu chứng. Trên thực tế nhiều người lớn tuổi chết vì các bệnh khác của tuổi già mà không nhận ra mình bị ung thư. Các triệu chứng bộc phát trong giai đoạn nặng hơn, bao gồm giảm cân, đau vùng khung chậu, đau lưng hay hông. Bệnh nhân cũng gặp khó khăn khi tiểu tiện, như tiểu đau buốt hoặc rát, không thể đi tiểu hoặc có máu trong nước tiểu.

Các khảo sát cho thấy đàn ông càng lớn tuổi càng dễ bị ung thư tuyến tiền liệt. Trung bình cứ 200.000 nam giới ở tuổi 40 thì có một người mắc bệnh. Ở độ tuổi đầu 50, tỷ lệ là 12/200.000. Đến tuổi 60, cứ 10.000 đàn ông thì có 12 người được chẩn đoán mắc ung thư tuyến tiền liệt.

Ngoài ra bệnh cũng thường gặp ở nhóm người béo phì, ăn quá nhiều thịt hoặc thực phẩm giàu chất béo từ động vật. Những người bắt đầu quan hệ tình dục từ sớm, từng mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục hoặc có nhiều đối tác tình dục cũng tăng nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt. Nhóm có nguy cơ cao là những nam giới có tiền sử gia đình bị ung thư tuyến tiền liệt.

Để phòng bệnh ung thư tuyến tiền liệt, các chuyên gia khuyên nam giới nên có lối sống lành mạnh, ăn ít thịt. Bên cạnh đó, cần tăng cường ý thức tầm soát định kỳ để phát hiện bệnh và điều trị sớm.

Biểu hiện tuyến tiền liệt cần lưu ý: Trước đây khi đi tiểu bình thường, dần dần đi thấy khó khăn hơn, rặn mãi mới ra được, số lần đi tiểu trong ngày tăng lên, có khi mỗi giờ phải đi vệ sinh 1 lần, ngoài ra đêm ngủ không ngon giấc vì cứ phải đi tiểu 4 – 5 lần/đêm…

Bướu lành tuyến tiền liệt ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hơn là tuổi thọ của bệnh nhân. Không phải cứ siêu âm thấy bướu to là phải chữa vì không có mối liên quan rõ ràng giữa kích thước của bướu với mức độ nặng nhẹ của triệu chứng dòng nước tiểu và chất lượng cuộc sống hay những sinh hoạt hằng ngày của bệnh nhân. Nếu một người có bướu lành tuyến tiền liệt to mà vẫn thấy sinh hoạt thoải mái, sống vui vẻ thì không nên chữa. Ngược lại dù cho siêu âm thấy bướu nhỏ nhưng đi tiểu khó khăn, tiểu lắt nhắt mỗi đêm 5 – 7 lần dẫn tới mất ngủ thì cần chữa trị.

Bướu lành tuyến tiền liệt có thể được điều trị bằng thuốc hay mổ nội soi. Những bệnh nhân nghi ngờ ung thư tuyến tiền liệt được thăm khám kỹ hơn. Tuổi dễ mắc ung thư thường từ 65 – 85 tuổi, rất hiếm khi có bệnh nhân dưới 50 tuổi mắc ung thư. Nguyên nhân bị ung thư tuyến tiền liệt vẫn chưa được xác định rõ nhưng có nhiều yếu tố được các nhà khoa học ghi nhận. Bệnh có thể có tính di truyền vì khả năng bị ung thư tuyến tiền liệt tăng cao gấp 2 – 3 lần nếu trong nhà có cha, anh mắc.

Lựa chọn phương pháp điều trị thích hợp phải dựa vào mức độ xâm lấn của u, độ mô học, mức độ PSA máu, tuổi và thể trạng chung của người bệnh, tác dụng phụ liên quan của phương pháp điều trị ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Đối với bệnh nhân dưới 60 tuổi giai đoạn T1a có thể không điều trị chỉ cần theo dõi chặt chẽ.

Các trường hợp còn lại ở giai đoạn khu trú tại tuyến tiền liệt (T1b,1c, 2), phẫu thuật cắt tuyến tiền liệt triệt để và xạ trị liều cao có hiệu quả như nhau. Theo dõi đơn thuần có thể áp dụng cho các trường hợp độ mô bệnh học thấp, u khu trú tại tuyến tiền liệt. Giai đoạn III của bệnh thường được điều trị bằng xạ trị. Bệnh nhân tuổi cao, tình trạng sức khỏe chung không được tốt có thể không cần áp dụng phương pháp điều trị do tiến triển tự nhiên của bệnh thường chậm.

Bệnh nhân giai đoạn muộn đó có di căn thường được điều trị ban đầu bằng nội tiết có thể kèm theo hoặc không kèm theo xạ trị. Các trường hợp di căn nhưng chưa có triệu chứng lâm sàng có thể chờ tới khi có triệu chứng lâm sàng, mới tiến hành điều trị. Hiệu quả tác dụng của thuốc không phụ thuộc vào khoảng thời gian chờ đợi này.

Cùng Danh Mục :